به مناسبت فرا رسیدن هفته کار و کارگر/ اشتغال در منظومه اقتصاد مقاومتی

این گزارش به بررسی نقش و جایگاه «کار» در منظومه اقتصاد مقامتی موردنظر رهبرمعظم انقلاب پرداخته است.
سید فرید موسوی
سال ۸۹ سرآغاز نامگذاری سال ها با نام های اقتصادی توسط مقام معظم رهبری بود که در سال های بعد هم هر کدام با نامی با فضای اقتصادی کشور مربوط شدند.
در این میان مفهوم اقتصاد مقاومتی به تناوب در این سال ها توسط مقام معظم رهبری تبیین شده و نامگذاری امسال نیز به آن اختصاص یافته است. ایشان در سخنرانی ابتدای سال ۹۵ می فرمایند:”…علت انتخاب شعار امسال را که باز هم شعار اقتصادی انتخاب کردیم، یک تحلیل و یک نگاه به مجموعه مسائل کشور است. شاید در ذهن بعضی می ‌گذشت که ترجیح دارد شعار سال، امسال یک شعار فرهنگی باشد یا شعار اخلاقی، لیکن باتوجه به مجموعه مسائل کشور، به ‌نظر رسید که امسال هم مثل چند سال قبل، شعار سال را که باید به‌ صورت گفتمانی در میان مردم و افکارعمومی کشور رواج پیدا کند، یک شعار اقتصادی قرار دهیم.”

اما در تمام این سال ها مفهوم اقتصاد مقاومتی تبیین و بخش های مختلفی از آن بیان شده است. با این حال کار و اشتغال به عنوان یکی از ارکان مهم این مفهوم همواره در بیانات مقام معظم رهبری حضوری پررنگ داشته است. حضرت آیت الله خامنه ای از همان سال های ابتدایی به این موضوع تاکید ویژه ای داشته اند تا جایی که در سالی که با نام همت مضاعف و کار مضاعف نامگذاری کردند، در پیام نوروزی به مناسبت آغاز فرمودند: امسال برای این که بتوانیم بر طبق اقتضائات کشور و ظرفیت های کشور حرکت کنیم، احتیاج داریم به اینکه همت خودمان را چند برابر کنیم؛ کار را متراکم ‌تر و پرتلاش ‌تر کنیم. من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و کار مضاعف» نامگذاری می کنم. به امید اینکه در بخش های مختلف، بخش های اقتصادی، بخش های فرهنگی، بخش های سیاسی، بخش های عمرانی، بخش های اجتماعی، در همه‌ عرصه ‌ها، مسئولین کشور به همراه مردم عزیزمان بتوانند با گام های بلندتر، با همت بلندتر، با کار بیشتر و متراکم ‌تر، راه ‌های نرفته ‌ای را بپیمایند و به هدف های بزرگ خود ان ‌شاء اللَّه نزدیک تر شوند. ما به این همت مضاعف نیازمندیم. کشور به این کار مضاعف نیازمند است.

ایشان در موضوع اقتصاد مقاومتی و مقاوم سازی اقتصاد به نقش نیروی انسانی اشاره و در این رابطه در بیاناتی  در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش مورخ ۱۳۹۴/۱۱/۱۹ اشاره کردند:”مقاوم‌ سازی کشور در قلمرو اقتصاد، در مجموعه کار اقتصادی که دشمن نتواند از طریق اقتصاد بر کشور فشار وارد کند و خواسته‌ خودش و اراده‌ خودش را تحمیل کند. ما اگر وابسته به نفت نباشیم، ما اگر تولید داخلی ‌مان را تقویت بکنیم، آن روزی که نفت از صد دلار می ‌آید به بیست‌ و چند دلار، دیگر تنمان نمی لرزد. ما اگر بتوانیم تولید داخلی را رونق بدهیم، رکود را از بین ببریم، آن ‌وقتی که دشمن واردات فلان کالا را محدود می کند، ممنوع می کند، ما خم به ابرو نمی‌ آوریم. اقتصاد درونی را باید تقویت کرد…. مهم‌ترین امکانات ما هم نیروی انسانی ما است؛ نیروی انسانی بااستعداد، کارآمد، جوان، پُرانگیزه. یکی از بیشترین رقم تحصیلکرده ‌ها را در کشورهای دنیا ما داریم؛ یکی از بیشترین رقم مهندسین دنیا را ما داریم؛ در بسیاری از رشته ‌های علمی جزو چهار پنج شش کشور اوّل دنیا هستیم. این نیروی انسانی چیز کمی نیست؛ این بالاترین منبع پیشرفت برای یک کشور است.”

با این حال مقام معظم رهبری ایجاد فضای ذهنی برای موضوع کار و تلاش و گفتمان سازی در این حوزه را مقدم بر فعالیت دیگری دانسته و در بیانات مورخ ۱۳۹۴/۰۶/۰۴ تاکید کردند:”تبدیل تلاش و کار به گفتمان در فضای عمومی، به نظر من یکی از کارهای اساسی در زمینه‌ اقتصاد است، کار باارزش در مجموعه‌ کار روزانه که باید زیاد باشد و کاهشش یک عیب بزرگ است؛ سعی کنیم تنبلی را، بیکارگی را، بی ‌اعتنائی به کار را در چشم مردم به شکل درستی موهون کنیم؛ یعنی بیکارگی باید موهون بشود؛ کار باید ارزش بشود… باید بالاخره تشویق به کار، تشویق به ارزش ‌آفرینی و ثروت ‌آفرینی را در کشور تبلیغ بکنیم؛ هم دولتی ‌ها بگویند، هم کسانی که در مجلّات، در روزنامه ‌ها و مانند این ها منبرهای گفتنی و نوشتنی دارند، استفاده کنند از این موقعیّت و بیان کنند این مطالب را.”
حضرت آیت الله خامنه ای پیش از این نیز در بیاناتی مورخ ۱۳۹۴/۰۲/۰۹ فرهنگ کار را لازمه حرکت اقتصادی دانسته و عنوان کرده بودند:”به‌ هرحال متولّیان فرهنگی کشور در نکوهش بیکاری و کم‌ کاری و فرار از کار سخت، برای کار فرهنگی برنامه‌ ریزی کنند. آقاجان! کار سخت را باید قبول کرد. اگر کار سخت را ما به خودمان تحمیل نکنیم، قبول نکنیم، به جایی نمی رسیم؛ فقط دنبال کار آسان که نمی شود رفت؛ باید انسان کار سخت را قبول کند؛ در هر جایی که هست. آن کسانی که توانستند در صنعت، در فنّاوری، در مسائل علمی به اوج برسند، کارهای سخت را بر خودشان تحمیل کردند. این، فرهنگ ‌سازی لازم دارد. اینکه فقط دنبال کارهای آسان باشیم، کار پیش نمی رود.”
مقام معظم رهبری علاوه بر اینکه تاکید دارند “وقتی اشتغال بود، مفاسد ناشی از بیکاری هم به خودی خود جمع خواهد شد”، در بیانات مورخ ۱۳۹۴/۰۶/۱۸ در دیدار اقشار مختلف مردم اشاره می کنند:”این قوّتی که برای کشور لازم است چه‌ جوری تأمین می شود؛ اوّلاً از راه یک اقتصاد قوی؛ همین اقتصاد مقاومتی که سیاست های آن ابلاغ شده است و بر روی زمین و به‌ صورت کار عملی و عملیّاتی و اجرائی هم باید با شدّت هرچه تمام ‌تر و بدون فوت وقت دنبال بشود؛ خب یک کارهایی را دوستان ما در دولت دارند انجام می دهند بحمدالله؛ یکی این است که اقتصاد کشور قوی بشود، جوان کشور بیکار نماند، ابتکارهای جوان ها روی زمین نماند؛ این یکی از راه‌ هایش است.”
ایشان علاوه بر ضرورت کار و ایجاد اشتغال برای شخصیت و جایگاه کارگر ویژه ای قایل بوده و در بیاناتی که در مورخ ۱۳۹۴/۰۲/۰۹ با این قشر زحمت کش داشتند، اشاره کردند:”دیدار ما با شما مجموعه‌ ای از کارگران عزیز سراسر کشور، در واقع نماد اظهار ارادت ما به طبقه‌ کارگر است. خیلی حرف زدیم و می زنیم، لکن عمده این است که می خواهیم با این دیدار تجلیل از کارگر و تجلیل از کار بکنیم؛ می خواهیم اهمّیّت کار را در ذهن خودمان و ذهن آحاد ملّت ایران برجسته ‌تر کنیم. توجّه کنیم که همه‌ دستاوردهای بزرگ در سایه‌ کار به معنای اعمّ این عنوان تحقّق پیدا می کند. کار ارزش دارد؛ کارگر به برکت ارزش کار، ارزش والایی در جامعه دارد. اینکه معروف است و روایت است که پیغمبر مکرّم اسلام دست کارگر را بوسیدند، فقط یک تعارف نیست؛ این یک تعلیم است. بنابراین می خواهیم از کار تجلیل بشود، از کارگر تجلیل بشود، مسئولان توجّه داده بشوند به مسائل مربوط به کارگران، رفع مشکلات محیط های کارگری و جامعه‌ کارگری.”

حضرت آیت الله خامنه ای به فراخور موضوعات مختلف به موضوع تولید ملی نیز اشاره داشته اند. این موضوع از یک سو مقوم اقتصاد مقاومتی در کشور خواهد بود و از سوی دیگر اشتغال پایدار را در کشور ایجاد خواهد کرد، آنچنان که در بیانات مورخ ۱۳۹۴/۰۲/۰۹ می فرمایند:”مشکلاتی که وجود دارد اوّلاً با گفتن و حرف زدن حل نمی شود؛ اقدام و ابتکار و عمل لازم است. ثانیاً [حلّ‌] مشکلات مجموعه اقتصادی کشور را در درون کشور باید پیدا کرد؛ ستون فقرات هم عبارت است از تولید؛ ستون فقرات اقتصاد مقاومتی که ما عرض کردیم، عبارت است از تقویت تولید داخلی؛ اگر این کار تحقّق پیدا کرد و همّت ها متوجّه به این مسئله شد، مسائل کار به تدریج حل می شود، کار ارزش پیدا می کند، کارگر ارزش پیدا می کند، اشتغال عمومی می شود، بیکاری که یک معضلی است در جامعه به تدریج کم می شود و از بین می رود. اساس کار، مسئله‌ تولید است.”

با بررسی سخنان فوق می توان مفهوم کار را در سخنان مقام معظم رهبری به این شکل تفسیر کرد:
•    کار در دین اسلام یک ارزش محسوب می شود و بیکاری یا کار نکردن نوعی ضدارزش محسوب می شود. از این رو باید دائماً در حال تلاش و کوشش بود.
•    علاوه بر کار، شخصیت کارگر به عنوان موتور محرک و عامل حرکت جامعه نیز مورد توجه جامعه اسلامی است و برای این جایگاه اهمیت ویژه ای قائل است.
•    ایجاد این ارزش در جامعه نیاز به فرهنگ سازی دارد و دستگاه های فرهنگی کشور باید در این زمینه تلاش کنند.
•    ایجاد اشتغال در مرحله سوم از این این چرخه باید انجام شود تا جامعه جوان و پویای کشور بتوانند در راه پیشرفت کشور قدم بردارند و بتوان از توان آنها در این مسیر استفاده کرد.
•    علاوه بر آن که ایشان اعتقاد دارند “وقتی اشتغال بود، مفاسد ناشی از بیکاری هم به خودی خود جمع خواهد شد”، این اشتغال را وقتی مفید و مولد می دانند که برای قشر نخبه اتفاق افتاده و از توان این قشر و تحصیلکردگان جامعه نیز استفاده بهینه و مناسب صورت گیرد.
•    تولید ملی محصولات در کشور به عنوان یک هدف باید توسط دولت در دستور کار قرار گرفته و تلاش های مختلف برای این موضوع صورت گیرد.
•    خرید محصولات ملی و آنچه در کشور تولید شده است از ارکان یک اقتصاد پویا، درون زا و مقاومتی است که باید به عنوان یک الگو برای خرید مردم قرار گیرد. این موضوع باعث می شود تا هم اشتغال برای کارگر ایرانی ایجاد شود، هم چرخ اقتصادی کشور به گردش درآید و هم گردش ثروت در کشور صورت پذیرد و ارز از کشور خارج نشود.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*