وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
امروز خراسان جنوبی – زنگویی znagoei@birjandtoday.ir
خیلی وقت ها با خود فکر می کردم که چرا افراد خوش سخن- معمولا- خوش قلم نیستند؟ چرا آنانی که قلمی سحر انگیز و سکر آمیز دارند، به گاه سخن، نمی توانند حق مطلب را ادا کنند. چرا آنانی که زبان ، در نقد، توانا دارند در تولید ناتوانند چنانکه به جرات می توان گفت کمتر می توان یافت که یک منتقد ادبی بتواند شعری در خور بسراید یا اثری ادبی خلق کند و یا منتقد هنری، بتواند اثری فاخر، خلق کند. به این اما فکر نکرده بودم که همین نسبت میان عالمان و صاحب مالان هم صادق است. میان عالمان و صاحب قدرت ها هم صدق پیدا می کند یعنی به ندرت می توان یافت افرادی که هر دو ویژگی را داشته باشند. چندی پیش که در این موضوع، به جستجو بودم ، به این مطلب رسیدم از «عزیزالدین نسفی» که ذیل موضوع « انسان کامل»، سخن راه گشا و افق پرداز داشت و سئوال ذهن مرا هم پاسخی، درخور داد. این پرسش، یک سئوال عام است و در ذهن بسیاری دیگر هم هست پس این پاسخ می تواند گره ذهن خیلی ها را باز کند لذا ضرورت دارد که به تامل بخوانیم این نظر را که «انسان کامل سر عالم است و قطب عالم است، از جهت آنکه به علم، محیط عالم است، هر یک را به جای خود می دارند و می بینند و آدمیان جمله به وی می گردند. افلاک و انجم دو قطب دارند و بر آن دوقطب می گردند، یکی قطب شمالی و یکی قطب جنوبی و آدمیان هم دو قطب دارند، و بر آن دوقطب می گردند، یکی انسان دانا و یکی انسان توانا. اگر یک کس هم دانا بود و هم توانا باشد، کار بر وی آسانتر بود، اما این چنین کم افتد که یک کس هم مظهر علم شود و هم مظهر قدرت بود.
چون دو باشند و با هم اتفاق کنند و مظهر قدرت مطیع و فرمانبردار مظهر علم شود، کار عالم زود راست شود و مردم راست گفتار و راست کردار شوند و در راحت و آسایش افتند، از جهت آنکه ایشان هردو جمله عادات و رسوم بد از میان مردم بردارند و قاعده و قانون نیک بنهند، یکی به علم و لطف مردم را به نیکی می خواند و یکی به سیاست و قهر مردم را از بدی باز می دارد.» از این نگاه، هرکس، ظرفیتی دارد و زمانی که این ظرفیت در کنار توان دیگران قرار می گیرد، کارها به سامان می شود.
نگاه به عالم هم همین معنا را می خواند که؛ جهان چون خط و خال و چشم و ابروست و با این فتوا؛ که هرچیزی به جای خویش نیکوست و چون برجای خویش بنشیند هر چیزی، دنیا و زندگی به قاعده می آید و در جایگاه خود می نشیند. زیبایی هم تعریف دقیق نسبت ها و برجا گزینی آن است. آتش به گاه گرما، زیباست اما اگر شعله در جان آدمی بگیرد، نا زیباست. رفتار آدمی هم همین حکم را دارد…..