اجرای این طرح زمانی اهمیت پیدا می کند که حقوق برخی افراد در ماه به سختی به یک میلیون تومان می رسد اما اگر همین افراد، بیمار زمینگیری در خانه داشته باشند باید مقداری هم روی این پول گذاشته و بابت دستمزد یک پرستار برای بیمار خود بپردازند.
مشکل دستمزد بی سر و سامان و دلبخواهی پرستاران خانه، سالهاست که گریبانگیر خانواده بیماران مزمن و زمینگیر است؛ پرستارانی که اغلب تخصصی ندارند و آموزشی هم ندیده اند.
این مساله موجب شده تا افرادی که برای بیماران یا سالمندان و کودکان بیمار خود در خانه به دنبال فرد متخصص و مطمئنی هستند و از طرف دیگر می خواهند تعرفه معقولی به اینگونه پرستاران بپردازند، همواره ناامید از وضعیت موجود تن به دستمزدهای گران بدهند و گاهی نیز به هر فردی به نام پرستار، اطمینان کنند.
از سوی دیگر بیمارانی در بیمارستان ها هستند که برای خدماتی که می شود آنها را در منزل انجام داد ، بستری هستند و تخت ها را اشغال کرده اند و علاوه بر پرداخت هزینه های هتلینگ (خدمات اقامت بیمار در بیمارستان) ممکن است به عوارض ثانویه مانند عفونت های بیمارستانی نیز دچار شوند.
این افراد در حالی در بیمارستان بستری هستند که بیماران اورژانسی به شدت به این تخت ها نیازمندند.
از همین رو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، امسال ، طرح «مراقبت در منزل» را – که سالهاست در دنیا مطرح است- مورد توجه قرار داده و تعرفه های مربوط به آن نیز را تعیین و برای تصویب به شورای عالی بیمه، ارسال کرده است.
اکنون این سئوال مطرح است که طرح مراقبت در منزل اصلا چیست و آیا قرار است دکتر با بیمار به منزل بیاید و از اینها گذشته این طرح اکنون در چه مرحله ای به سر می برد و آیا اصلا اجرای آن در کشوری مانند ایران که با مشکلاتی مانند کمبود پرستار و مسائل بیمه ای دست و پنجه نرم می کند ، شدنی است یا نه ؟

**طرح مراقبت در منزل چیست ؟
طرح مراقبت در منزل طبق تعاریف بین المللی طرحی است که طی آن قرار است طیف گسترده ای از خدمات بهداشتی و درمانی – که امکان ارائه آن در خانه وجود دارد- به بیمار ارائه شود و معمولا نیز ارزان تر ، راحت تر و موثرتر از خدمات ارائه شده در بیمارستان است.
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران در این باره می گوید: در طرح مراقبت در منزل، همه بیمارانی که می توانند از بیمارستان ترخیص شوند و می توانند خدمات را در خانه دریافت کنند یا بیمارانی که ضرورتی ندارد به بیمارستان ها مراجعه کنند ، بسترهای ارائه خدمت به آنان در خانه فراهم می شود.
خورشید وسکویی در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا می افزاید: مراقبت در منزل شامل طیف وسیعی از مراقبت‌های حرفه‌ای تخصصی و حمایتی در منزل می شود و در بیماری‌های مزمن به دلیل غیرقابل ‌پیش‌بینی بودن بهبودی بیماران در آینده نزدیک، ادامه مراقبت‌ها در منزل موردتوجه قرار گرفته است.

**مزایای طرح مراقبت در منزل
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران می گوید: اگر طرح مراقبت در منزل اجرایی شود ، میزان عفونت های بیمارستانی و رفت و آمدها کاهش یافته و نیازی به حضور «همراه بیمار» در بیمارستان نیست.
وسکویی می افزاید: اجرای این طرح برای شخص بیمار ، آرامش به همراه می آورد و از نظر معیارهای اقتصادی نیز یکی از روش های کارآمد است.
وی تاکید می کند: اثربخشی طرح مراقبت در منزل پیش از این در دنیا ثابت شده و این طرح در کشورهای بلژیک، پرتغال، انگلستان و ایتالیا ارائه شده و حتی کشورهای همسایه مانند ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس آن را اجرا کرده اند.

**چه کسی طرح مراقبت در منزل را اجرا می کند؟
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این سئوال خبرنگار ایرنا که چه کسی قرار است مسئولیت طرح مراقبت در منزل را عهده دار شود، می گوید: دفاتر ارائه خدمات پرستاری در منزل باید این کار را برعهده بگیرند.
وسکویی می افزاید: این دفاتر مجوز خود را از معاونت های درمان دانشگاه های علوم پزشکی گرفته اند و کارشناسان این معاونت ها بصورت مکرر از عملکرد این دفاتر ، بازدید خواهند داشت.
وی تصریح می کند: دفاتر ارائه خدمات پرستاری در اجرای طرح مراقبت در منزل ، هم نظارت می شوند و هم کارشناسان با تعدادی از بیماران بصورت تصادفی مصاحبه و عملکرد این دفاتر را ارزیابی می کنند.
وی تاکید می کند: اگر دفاتر ارائه خدمات پرستاری می خواهند که پروانه فعالیت شان باطل نشود باید در چهارچوب ضوابط تعیین شده ، فعالیت کنند.

**هرکسی نباید وارد منزل شود
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران می گوید: برای اجرای طرح مراقبت در منزل باید بسترهایی فراهم باشد بطورمثال ارائه و دریافت خدمت باید در محیطی امن اتفاق بیفتد که مطئمنا نیاز به برنامه های کارشناسی شده ، دارد.
وسکویی می افزاید: برای اجرای این طرح باید منزل بازدید شود ، قرار داد بسته شود و ارائه کنندگان خدمت باید کد شناسایی داشته باشند ، نباید هر کسی وارد خانه شود.
وی تصریح می کند : متاسفانه اکنون افرادی در قالب شرکت های خدماتی پرستاری وارد منازل می شوند که حرفه ای نیستند و چه بسا می توانند مشکلاتی را ایجاد کنند بنابراین طرح مراقبت در منزل باید با برنامه ریزی انجام شود.
به گفته وسکویی ، گاهی افرادی از سوی شرکت های خدمات پرستاری به منازل مردم می روند که دارای سطح تحصیل پایین یا دیگر مشکلات بوده و متاسفانه هر از چند گاهی اخبار ناگواری در این زمینه با موضوعات اخلاقی به گوش می رسد که در شان جامعه پرستاری نیست.

** چالش های پیش روی طرح مراقبت در منزل
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران می گوید: برای اجرای طرح مراقبت در منزل باید بسترهای آن فراهم شود و مسائل بیمه ای و تجهیزات پزشکی آن مد نظر قرار گیرد.
وسکویی ، نظام بیمه ای را یکی از مشکلات پیش روی طرح مراقبت در منزل می داند و می افزاید: در کشورهای اروپایی غیر از بیمه درمانی ، بیمه اجتماعی نیز وجود دارد که سیستم رفاهی و بهزیستی آن کشور آن را ارائه می دهد و اگر بیمه درمانی ما جامع نگر باشد بسیاری از مشکلات حل می شود.
وسکویی ادامه می دهد: از سوی دیگر باید تجهیزات پزشکی قابل اجاره در طرح مراقبت در منزل وجود داشته باشد چراکه بسیاری از بیماران مزمن که می توان خدمات را در منازل به آنان ارائه داد به اینگونه وسایل قابل اجاره مانند دستگاه تنفسی نیاز دارند.
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران اضافه می کند: می توان از وسایل پزشکی مراکز بهداشتی که کمتر از آن استفاده می کنند نیز بهره برد. وی تاکید می کند: بیمار باید از نظر مالی در این طرح حمایت شود.

**اجرای طرح مراقبت در منزل و کمبود پرستار
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به سئوال خبرنگار ایرنا مبنی بر امکان اجرایی بودن این طرح با وجود کمبود پرستار در کشور ، می گوید: در اجرای طرح مراقبت در منزل از پرستاران با تجربه و دارای وقت آزاد استفاده می شود.
وسکویی تصریح می کند: برخی پرستاران وارد سیستم درمانی کشور نمی شوند و کارهای دیگر را بر می گزینند ، طرح مراقبت در منزل برای پرستارانی است که وقت آزاد دارند و از سوی دیگر قرار هم نیست بصورت تمام در اختیار دفاتر ارائه خدمات پرستاری باشند.
وی خاطرنشان می کند: از سوی دیگر ظرفیت پذیرش پرستاران در دانشگاه های علوم پزشکی کشور افزایش یافته است.
به گفته مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران، مشکل کمبود پرستار بیشتر در کلانشهرها به ویژه تهران مشهود است و در شهرستان ها حتی پرستار بیکار نیز داریم که می توان از آنان در اجرای طرح مراقبت در منزل استفاده کرد.

**مراقبت در منزل مجانی نیست
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره هزینه های اجرای طرح مراقبت در منزل می گوید: این طرح مانند خدماتی که مردم از بیرون می خرند (مانند خرید جنس) ، هزینه دارد اما با وجود این هزینه ها ، اجرای این طرح تقاضای بسیاری از مردم است.
وسکویی تصریح می کند: مردم حتی حاضرند از جیب پول بدهند اما فرد مطمئنی برای ارائه خدمات مراقبتی به منزل آنان بیاید.
وی ادامه می دهد: بسیاری از خانواده های بیماران مزمن مجبورند برای تزریق یک آمپول به آژانس تاکسی زنگ بزنند و بیمار خود را به کلینیک ببرند که این امر استهلاک خانواده را در بردارد بنابراین با اینکه فعلا بستر بیمه ای برای اجرای طرح مراقبت در منزل فراهم نیست اما بسیاری از مردم درخواست اجرای آن را دارند.

**ارسال تعرفه ها به شورای عالی بیمه
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران از رفتن تعرفه های طرح مراقبت در منزل به شورای عالی بیمه خبر می دهد و می گوید : تعرفه های مراقبت در منزل باید ساماندهی شود و حالا که بستر بیمه ای این طرح فراهم نیست اما تعرفه ها باید طبق ضوابط اخذ شود.
وسکویی افزود: با وجود این به نفع بیمه ها است که هزینه های طرح مراقبت در منزل را بپذیرند چراکه بیمار بستری در بیمارستان ، هر روز تقاضای جدیدی دارد اما میزان این تقاضاهای القایی در منزل کاهش می یابد.
وی خاطرنشان می کند: احتمال اینکه شورای عالی بیمه تعرفه های مراقبت در منزل را بپذیرد ، بسیار بالا است.
وسکویی تاکید می کند: اجرای طرح مراقبت در منزل به نفع بیمه هاست چراکه دیگر پول تخت را نمی دهند.

**طرح «مراقبت در منزل» در حال شفاف سازی است
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران می گوید: طرح مراقبت در منزل در حال شفاف سازی بوده و قرار است اطلاع رسانی و فرهنگ سازی های لازم در این زمینه صورت گیرد.
وسکویی می افزاید: مقرر شده که طرح مراقبت در منزل تا پایان امسال ، نهایی و جامع شود.

** دیر است…
مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران می گوید: طرح مراقبت در منزل جزو برنامه های امسال وزارت بهداشت قرار گرفت تا جایگاه واقعی خود را پیدا کند.
وسکویی تصریح می کند: طرح مراقبت در منزل در کشور را دیر شروع کردیم چراکه به شدت با معضل کمبود تخت های بیمارستانی روبرو هستیم و این تخت ها عملا پاسخگوی این تعداد از بیماران نیستند.
وی ادامه می دهد: برای حل این مشکل ضرورت دارد از روش های دیگری مانند اجرای طرح مراقبت در منزل -که اثربخشی آن ثابت شده – ، استفاده شود.
وی تاکید می کند: اجرای طرح مراقبت در منزل باید به عنوان «درخواست مردم» انگاشته شود.
نباید فراموش کرد که اگرچه دیر آغاز شدن طرح مراقبت در منزل از سوی برخی کارشناسان ذیربط مطرح می شود اما این مساله بیش از آنکه انتقاد باشد به این نکته اشاره دارد که حالا که دیر آغاز کردیم پس زودتر مقدمات اجرایی شدن آن فراهم شود تا مانند بسیاری از طرح های دیگر فقط در حد یک طرح باقی نماند.